ASEN VÀ ASEN VÔ CƠ TRONG GẠO
- Asen là gì?
Asen (As) là nguyên tố có sẵn trong tự nhiên và có thể được tìm thấy với lượng nhỏ trong môi trường (ví dụ trong đá, đất, nước, không khí, thực vật, động vật, v.v.). Đôi khi nó cũng được thải ra môi trường dưới dạng sản phẩm phụ của quá trình nông nghiệp và công nghiệp. As không mùi và không vị. Giống như boron và silicon, As được phân loại là Á kim (nguyên tố vừa có tính chất như kim loại và vừa có tính chất như phi kim).
- As vô cơ và As hữu cơ
As có thể tồn tại ở dạng hợp chất vô cơ (iAs) và hữu cơ (oAs):
iAs là hợp chất mà As kết hợp với oxy, sắt, chlor và lưu huỳnh. Các hợp chất iAs dễ dàng tìm thấy trong đất, nước và nhất là nước ngầm. Các dạng vô cơ được xem là độc hại hơn các dạng hữu cơ. Các tác động chính được báo cáo có liên quan đến việc sử dụng iAs trong thời gian dài ở người là: tổn thương da, ung thư, độc tính phát triển, nhiễm độc thần kinh, bệnh tim mạch, chuyển hóa glucose bất thường và tiểu đường.
Các hợp chất oAs thường được tìm thấy trong thực vật và động vật. Chúng bao gồm As kết hợp với các nguyên tử carbon. Trong khi các hợp chất oAs được cho là ít gây hại cho con người hơn các hợp chất iAs. Tuy nhiên gần đây, dimethylarsinic acid (DMA) và monomethylarsonic acid (MMA) đã được Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế cảnh báo là chất có thể gây ung thư ở người.
Trong gạo, As đến chủ yếu từ nguồn nước và đất trồng.
- Nguồn gốc As trong gạo
Gạo và sản phẩm có thể chứa hàm lượng As cao. Lúa, giống như hầu hết các loại cây trồng khác, có thể hấp thụ As từ đất trồng hoặc nước. Nhưng không giống như các loại cây trồng khác, lúa là một cây trồng trong điều kiện ngập nước. Những điều kiện này tạo ra môi trường lý tưởng để lượng lớn As dễ dàng hấp thụ và tích lũy. Cám và mầm của hạt lúa thường là nơi tích lũy As nhiều nhất. Nội nhũ gạo trắng giàu tinh bột cũng có thể chứa một ít As nhưng phổ biến nhất là ở lớp cám. Vì lý do này, gạo lứt thường chứa nhiều As hơn các loại gạo trắng. Các nghiên cứu chỉ ra rằng As chiếm từ 50% đến 80% tổng As trong gạo.
Thực phẩm có hàm lượng As cao là hải sản, gạo, ngũ cốc và nấm.
Những tiến bộ mới trong khoa học gần đây đã mang lại khả năng phân tích có chọn lọc các dạng asen khác nhau có trong thực phẩm. Bằng cách định lượng riêng asen vô cơ, Tentamus Việt Nam cung cấp các quy trình cho cả phân tích asen tổng số và asen vô cơ trong thực phẩm bằng phương pháp ICP-MS.
Quy định EU 2023/915 của Châu Âu về giới hạn Asen vô cơ trong gạo trắng và gạo lứt với mức tối đa cho phép lần lượt là 0.15 và 0.25 mg/kg. Mức giới hạn định lượng của phương pháp phân tích Asen tổng và Asen vô cơ tại Tentamus Việt Nam là 0.05 mg/kg hoàn toàn đáp ứng được mức giới hạn của Châu Âu.